SAWATARA bulan ti harita, pelak cau Sakadang Kuya téh geus
baruahan, malah geus arasak. Mimiti kanyahoanana ku Sakadang Monyét. Atuh
Sakadang Monyét téh hariweusweus nyaritakeun tangkal cau téa ka Sakadang Kuya.
“Ieuh, geuning tangkal cau téh geus buahan. Buahna ogé geus
karonéng deuih,” ceuk Sakadang Monyét
“Piraku Sakadang Monyét?”
“Sumpah. Pan bieu uing ngaliwat ka dinya. Kudu buru-buru
diala, bisi kaburu ku cocodot!”
“Heug, isukan mah urang ala.”
“Keun uing anu ngalana mah, urang taékan. Sakadang Kuya mah
cicing wé di handap, da teu bisa naék. Ngan uing ménta nya, apan uing anu
ngalana, jeung uing deuih anu pangheulana nganyahoankeun geus asakna ogé!
Kuduna mah dibagi dua.”
Sakadang Kuya ukur nyenghél ngadéngé omongan Sakadang Monyét
kitu téh. Teu némbal.
Peutingna, soré kénéh Sakadang Monyét geus saré. Jigana mah
capéeun, lantaran beurangna geus liar jauh. Ari Sakadang Kuya mah masih kénéh
nyileuk. Keur kitu kadéngé Sakadang Monyét ngalindur, “Isukan uing rék ngala
cau. Cauna rék dibawa kabur, Sakadang Kuya mah moal dibéré. Bongan tuda, basa
éta gé nangka dibéakkeun ku sorangan.” Tayohna mah Sakadang Monyét téh neuteuli
soal nangka téa, nepi ka kababawa ngalindur.
Ngadéngé kitu, Sakadang Kuya ngahuleng. Mikiran kumaha
carana sangkan isukan cauna henteu dibawa kabur ku Sakadang Monyét. Manéhna
manggih akal. Belenyéh seuri sorangan. Manéhna nyokot koja. Tuluy éta koja téh
dibolongan handapna. Anu bolongna téh dianyamkeun deui, tapi anyamanana padu
némpél, nepi ka teu katingali geus dibolongan. Geus kitu mah, dug baé Sakadang
Kuya saré.
Isukna, kira-kira wanci haneut moyan, Sakadang Monyét ngajak
ngala cau téa ka Sakadang Kuya.
“Sakadang Kuya, hayu urang ngala cau téa!”
“Hayu. Tah, bawa atuh kojana ku Sakadang Monyét, keur
wadahna. Pan anjeun anu rék ngalana ogé, uing mah teu bisa naékna.”
“Heueuh, ka dieu urang bawa ku uing,” ceuk Sakadang Monyét.
Koja téh disalindangkeun.
Duanana leumpang antaré naker. Sakadang Monyét mah katénjona
téh bungah pisan. Paromanna marahmay, malah maké jeung hahariringan sagala.
Boga rasa, manéhna bakal meunang milik anu kacida lobana. Sakadang Kuya mah
moal dibéré.
Barang tepi ka nu dijugjug, enya baé cau téh geus arasak.
Komo seuhangna mah, geus karonéng. Anu katénjo héjo kénéh téh, butitina wé.
Teu ngadagoan dititah heula, kalacat wé Sakadang Monyét naék
kana tangkal cau. Tuluy baé metikan cau anu geus arasakna. Sanggeus dipetik,
terus diadupkeun kana koja. Atuh puguh wé cau téh murag, lantaran handapna geus
dibolongan téa ku Sakadang Kuya. Cau anu murag téh disanggap ku Sakadang Kuya.
Sanggeus dibuka cangkangna, belewek baé didahar.
Sakadang Monyét mah tonggoy baé metikan cau. Petik, sup kana
koja, pluk murag. Kitu jeung kitu baé. Sakadang Monyét teu nyahoeun, da teu
rurat-rérét ka handap. Bakating ku hayang buru-buru anggeus ngala cauna.
Bari ngaweswes ngadaharan cau, Sakadang Kuya api-api
ngurihit ménta cau ka Sakadang Monyét.
“Jang, cik atuh ménta cau téh. Hijiii wé. Uing mah meni
hayang ngasaan!”
Sakadang Monyét teu némbalan. Malah teu ngalieuk-lieuk acan.
“Emh, Sakadang Monyét mah teu inget wé ka uing téh!”
Sakadang Monyét hare-haré.
Barang cau anu arasakna geus béak, Sakadang Monyét tuturubun
turun tina tangkal cau. Maksudna rék mawa kabur cau arasak, anu pangrasana mah
aya dina kojana. Deregdeg baé lumpat, térékél naék kana tangkal anu jangkung.
Clé diuk dina dahanna anu luhur. Leungeunna ngodok koja rék nyokot cau. Cauna
euweuh. Barang eusina diilikan, Sakadang Monyét ngajéréwét kagét, lantaran
kojana kosong. Beuki kagét barang ningali koja téh handapna bolong.
Rét ka handap, katingali Sakadang Kuya keur nyarandé kana
tangkal cau bari nyekelan beuteung. Kamerekaan lantaran loba teuing ngadahar
cau. Di sabudeureunana cangkang cau meni ngabayak.
Sakadang Monyét buru-buru turun tina tangkal, tuluy
nyampeurkeun Sakadang Kuya.
“Sakadang Kuya, ménta cauna atuh!”
“Tah, aya hiji deui!” ceuk Sakadang Kuya bari nuduhkeun kana
cau anu ngagolér.
“Maenya ngan hiji!” ceuk Sakadang Monyét nyereng.
“Ih, apan anu naékna gé Sakadang Monyét, uing mah ngan
mulungan anu maruragna wungkul,” témbal Sakadang Kuya, bari angger ngusapan
beuteungna anu mutiktrik.
Cau téh dicokot, tuluy didahar ku Sakadang Monyét. Puguh baé
ngeunah, cau raja ceré, asak dina tangkal deuih.
Sakadang Monyét kacida keuheuleunana ka Sakadang Kuya.
“Sakadang Kuya mah kawas lain jeung sobat baé!” pokna bari
terus indit.
Sakadang Monyét pundung deui. Indit ka jero leuweung,
ninggalkeun Sakadang Kuya.
Tos hela dongen Kuya jeung monyet, hatur nuhun baraya
